W Polsce życie osób niepełnosprawnych nie jest łatwe. Na każdym kroku spotykamy się z przeróżnymi niedogodnościami, utrudnieniami, czy niechęcią innych osób. Począwszy od najczęstszych przeszkód, jakimi są niedostosowane budynki mieszkalne, lokale użyteczności publicznej, kawiarnie, puby, restauracje, chodniki i ulice, poprzez brak możliwości samodzielnego poruszania się po mieście środkami komunikacji zbiorowej, a na barierach w kontaktach międzyludzkich kończąc. Jeżeli pierwsze z nich – bariery architektoniczne nie zależą od nas i nie mamy samodzielnej możliwości ich zmiany czy zlikwidowania, to już problemy w kontaktach z innymi osobami zależą również od nas samych. Odpowiedni sposób budowania swojego wizerunku nie jako osoby niepełnosprawnej, a jedynie takiej, której otaczający świat nie daje możliwości pełnego realizowania się, będzie powodował zmianę nastawienia do nas innych osób na bardziej przychylne. To właśnie od naszego najbliższego otoczenia zależy, jak będą nas postrzegać inni, również nasi przyszli znajomi, czy pracodawcy. Sami musimy wykreować swój własny obraz w oczach naszych przyjaciół i znajomych, aby oni następnie mówili i myśleli o nas nie jak o osobach niepełnosprawnych, a zwykłych kolegach, koleżankach czy przyjaciołach.
Osoby niepełnosprawne po długich pobytach w szpitalach, ośrodkach rehabilitacyjnych czy placówkach opiekuńczych często zatracają poczucie własnej wartości i godności. Zamykają się w sobie, a często także dosłownie w przysłowiowych czterech ścianach, otaczają się jedynie kilkoma najbliższymi osobami i wycofują się z życia społecznego, kulturalnego i zawodowego. W ich umysłach rodzi się przeświadczenie, że są „kulą u nogi” dla rodziny, „czarną owcą” dla przyjaciół, a ich życie zawodowe przestało istnieć. Z czasem mają coraz większe trudności z odnalezieniem się w otaczającym ich świecie, podtrzymaniem dotychczasowych kontaktów, nie wspominając o samodzielnym utrzymaniu się i znalezieniu pracy.
Pozyskanie odpowiedniego zatrudnienia wcale nie jest proste. Przekonał się o tym każdy, kto kiedyś szukał pracy i nie mógł jej znaleźć. Jeżeli jest się osobą pełnosprawną – chodzącą, poruszającą się samodzielnie po mieście odwiedzanie różnych firm nie stanowi żadnego problemu. Niestety, ale dla osoby niepełnosprawnej, z dysfunkcją narządu ruchu już samo szukanie pracy stanowi problem. Na drodze do swojej kariery zawodowej pierwsze schody spotyka najczęściej już przy wejściu do budynku, a często są one dla niej ostatnimi, bo nie ma odwagi, by poprosić o pomoc w ich pokonaniu. Po pewnym czasie i kilkunastu nieudanych próbach podjęcia zatrudnienia, taka osoba utwierdza się w przekonaniu, że pozostała jej tylko często „głodowa” renta, lub ewentualnie dorobienie do niej jakąś pracą chałupniczą.
Fundacja Aktywnej Rehabilitacji od września 2006 roku uruchamia w Polsce 8 Punktów Aktywizacji Zawodowej dla osób niepełnosprawnych z dysfunkcjami narządu ruchu, które będą obsługiwać wszystkie województwa. Wieloletnie doświadczenie w pracy z osobami po urazach rdzenia kręgowego (po URK) pozwoliło Fundacji na zdobycie odpowiedniej wiedzy i poznanie środowiska osób poruszających się na wózkach. FAR organizuje bezpłatne kursy komputerowe, a także prowadzi doradztwo w zakresie poszukiwania pracy i praw osób niepełnosprawnych, jako jeden z elementów szkolenia na obozach AR. Wiele osób, które skorzystało z programu Aktywnej Rehabilitacji (AR) jest obecnie dobrze wyszkolonymi Instruktorami AR i pomaga na co dzień innym osobom, dla których sytuacja po wypadku jest trudnym i ciężkim doświadczeniem.
Punkty Aktywizacji Zawodowej będą miejscem, w którym osoby niepełnosprawne z dysfunkcją narządu ruchu będą mogły uzyskać informacje o możliwościach zdobycia dodatkowych umiejętności i kwalifikacji. Osoby pracujące w biurze będą posiadały niezbędną wiedzę i materiały poglądowe, dotyczące większości problemów z jakimi osoby niepełnosprawne spotykają się w codziennym życiu. Pracownicy PAZ będą zwracali szczególną uwagę na usamodzielnienie się tych osób i przywrócenie ich w pełni do funkcjonowania w społeczeństwie, rodzinie i życiu zawodowym. Nawiązane kontakty z innymi organizacjami, fundacjami czy stowarzyszeniami w naszym regionie i w Polsce pozwolą na udzielenie pełnej informacji na dany temat lub przekazanie materiałów do odpowiednich jednostek, które mają większe doświadczenie w danej dziedzinie.
Dotychczas w każdym województwie działał Koordynator Regionu i kilku Instruktorów, którzy w miarę swoich możliwości spotykali się z zainteresowanymi osobami w ich domach, czy na cotygodniowych zajęciach. Często takie spotkania były niewystarczające dla zainteresowanych, bowiem nie można było porozmawiać spokojnie, bez udziału innych osób, o sprawach bardziej osobistych. Między innymi dlatego FAR zdecydował się otworzyć stałe punkty informacyjne. Punkty będą czynne przez pięć dni w tygodniu, po siedem godzin dziennie, w różnych przedziałach czasowych tak, aby każdy zainteresowany kontaktem mógł przyjść i spotkać się z naszymi Instruktorami. Przewidziane są również wizyty domowe dla tych, którzy nie będą w stanie dotrzeć do naszego biura. Wystarczy wówczas zadzwonić i umówić się na spotkanie, a osoba odpowiedzialna za „Pierwszy Kontakt” dojedzie na miejsce.
W planach przewidujemy również spotkania z wykwalifikowanymi psychologami oraz doradcami zawodowymi, którzy w miarę naszych możliwości i zainteresowania ze strony petentów, będą spotykać się z nimi na spotkaniach grupowych bądź indywidualnych.
Krakowskie biuro swoją działalnością obejmować będzie województwa: małopolskie, śląskie, świętokrzyskie i opolskie. Biuro PAZ będzie przystosowane dla osób poruszających się na wózkach, aby mogły one samodzielnie go odwiedzać. Siedziba biura będzie w Krakowie, w XXX Liceum Ogólnokształcącym na os. Dywizjonu 303. W każdym PAZ będzie wydzielone miejsce do indywidualnych spotkań i porad. Dokładne terminy otwarcia biura będą znane pod koniec sierpnia, o czym poinformujemy Państwa stosownymi plakatami i ulotkami, które dostępne będą m.in. w szpitalach, ośrodkach rehabilitacyjnych, przychodniach, urzędach, instytucjach, ośrodkach pomocy społecznej oraz w regionalnych mediach i na naszej stronie internetowej: www.far.malopolska.zax.pl i www.far.org.pl.
Mamy nadzieję, że znajdziecie Państwo u nas potrzebną i fachową pomoc, a nasi Instruktorzy swoją postawą i zachowaniem będą godnym naśladowania wzorcem osobowym. Spodziewamy się, że osoby, które dotychczas spędzały czas w domu, nawiążą z nami kontakt i skorzystają z naszego doświadczenia i wiedzy. Najważniejsze, aby chcieć coś robić. Naszym zadaniem jest wskazanie drogi, którą może iść osoba niepełnosprawna, czy z niej skorzysta, to zależy tylko od niej.
Radosław Obuchowicz