Świadkowie historii opowiadają młodzieży o latach 80.
Finał konkursu edukacyjnego IPN
Warszawa, 31 marca 2009 r.
Za klika tygodni, 4 czerwca 2009 r. minie 20 lat od symbolicznej daty upadku komunizmu w Polsce. Pod hasłem „Zaczęło się w Polsce” Instytut Pamięci Narodowej przygotował wiele imprez naukowych i edukacyjnych poświęconych temu wydarzeniu. Jedną z nich jest ogólnopolski konkursu historyczny „Na drodze ku wolności – społeczeństwo polskie w latach 80. XX wieku. Doświadczenia świadka historii”. Jego temat wiąże się z 20. rocznicą wielkiego solidarnościowego zwycięstwa Polaków – wygranych przez Komitet Obywatelski „Solidarność” wyborów z 4 czerwca 1989 roku. Patronami konkursu są: Marszałek Sejmu RP Bronisław Komorowski, przewodniczący KK NSZZ „Solidarność” Janusz Śniadek i prezes IPN Janusz Kurtyka.
Wśród finalistów konkursu znaleźli się: Adrian Gaj i Remigiusz Ziarno – obaj z I LO w Chrzanowie.
Zadaniem osób biorących udział w konkursie było odnalezienie świadka historii i przeprowadzenie z nim wywiadu. Opracowany w dowolnej formie materiał (tekst, zapis dźwiękowy wywiadu, nagrana kamerą relacja wideo, projekt strony internetowej, czasem film dokumentalny) autor przedstawiał do oceny jurorom.
Wiele osób decydowało się na przeprowadzenie wywiadów ze swoimi bliskimi – rodzicami, niekiedy dziadkami bądź ich znajomymi. Inni zdołali dotrzeć do działaczy podziemnej „Solidarności”, NZS, „Solidarności” Rolników Indywidualnych, niezależnego harcerstwa, czy duszpasterstw akademickich. Niektórzy uczestnicy konkursu rozmawiali z pamiętającymi tamte czasy i zaangażowanymi w podziemie solidarnościowe nauczycielami.
Do prac pisemnych ich autorzy dołączali sporo materiałów ilustracyjnych: zdjęć ze zbiorów rodzinnych, wycinków prasowych z epoki, „bibuły” – czyli podziemnych wydawnictw. Wśród kopii dokumentów pojawiają się decyzje o internowaniu, areszcie tymczasowym i wyroki sądowe.
Konkurs został przeprowadzony w dwóch kategoriach: gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych. Po pierwszy – szkolnym – etapie najlepsze prace były kierowane do etapu przeprowadzanego w jednym z 11 oddziałów Instytutu Pamięci Narodowej. Z tej grupy wyłoniono 61 finalistów z całej Polski.