Najdawniejsze dzieje regionu chrzanowskiego oświetlone są źródłami archeologicznymi. Kolonizacja tego obszaru rozpoczęła się w okresie schyłkowego paleolitu, kiedy to na ziemie polskie docierają gromady łowców reniferów kultury magdaleńskiej. Istotnym elementem jest wykorzystywanie pobliskich wychodni krzemienia jurajskiego (obszar jury Krakowsko – Częstochowskiej) do produkcji narzędzi, co jest potwierdzone wykopaliskowo. Potwierdzona jest również obecność w najbliższych okolicach ludności mezolitycznej. Słabo wyrażone są również przemiany związane z neolityzacją ziem polskich i pojawieniem się pierwszych kultur rolniczych związanych z kręgiem kultury naddunajskiej takich jak kultura ceramiki wstęgowej rytej (najbliższy ślad osadnictwa w Niegoszowicach). Większy napływ ludności wiązał się dopiero z rozwojem i ekspansją na słabe gleby regionu kultury pucharów lejkowatych o tradycjach miejscowego podłoża kulturowego z epok poprzednich. Z badań poprzedzonych pochodzą również rozrzedzone znaleziska, które można wiązać z tą ludnością (Jeleń, Kwaczała). Po zaniku kultury pucharów lejkowatych można liczyć się z pojawieniem ludności kultury ceramiki sznurowej, której schyłek wiąże się już z początkami epoki brązu w II tysiącleciu p.n.e. Jej ślady znane są z Jankowic, Kwaczały i Płazy. Dobrze oświetlony źródłami archeologicznymi jest okres schyłku epoki brązu i początków epoki żelaza w okolicach VII w. p.n.e., kiedy to na tereny niewątpliwej pustki osadniczej wkracza ludność kultury łużyckiej. Jej obecność silnie wyrażona osadami i cmentarzyskami jest dobrze udokumentowana i stosunkowo najlepiej poznana wśród innych okresów pradziejów regionu. Znane i badane cmentarzyska takie jak w Kwaczale, Jankowicach czy Żarkach, a także znane z badań powierzchniowych i przypadkowych odkryć osady i skarby (Siersza) pozwalają lepiej scharakteryzować osadnictwo tego okresu. Zanik osadnictwa w tym regonie w końcu okresu halsztackiego (około 400 r. p.n.e.) i ponowne opustoszenie na blisko 700 lat wydaje się prawdopodobne mimo odkrycia skarbu złotych monet celtyckich w Gorzowie. Ponowne zasiedlenie omawianych terenów następuje dopiero w okresie późnorzymskim (przypuszczalnie w IV w n.e.) i wiąże się z ludnością kultury przeworskiej, która najlepiej poznana jest w okolicach Jankowic, gdzie stwierdzono cmentarzysko warstwowe tej kultury, a także osadę badaną w 1987 r. Ponowne zasiedlenie regionu następuje już w okresie średniowiecza i to dopiero w XI – XII wieku.