MenuZabytki
Chrzanów jest miastem o średniowiecznym rodowodzie. Z ówczesnych czasów zachował się szachownicowy układ rynku z wybiegającymi zeń ulicami. Drewniana XV i XVI-wieczna zabudowa spłonęła w okresie najazdu szwedzkiego. Nie zachował się także drewniany, piętrowy ratusz z zegarem istniejący jeszcze w XVIII w. Większość zachowanych zabytkowych budynków w śródmieściu pochodzi z końca XIX i początku XX w. W tym okresie powstał pierwszy plan regulacyjny Chrzanowa (1838r), który przewidywał przebudowę miasta oraz zadrzewianie śródmiejskich ulic w celu podniesienia estetyki. Ożywienie ruchu budowlanego przypadające na przełom XIX i XX w i okres międzywojenny, wynikało z rozwoju gospodarczego miasta, ponownego uruchomienia kopalni „Matylda", powstania fabryk lokomotyw czy zakładów ceramicznych.
Spacerując po Chrzanowie warto zobaczyć:
Kościół p.w. św. Mikołaja
zbudowany na przełomie XIII i XIV w. swój ostateczny kształt, który przetrwał do roku 1912, świątynia uzyskała w XV w. i nieco później, poprzez dodane przybudówki.
Cmentarz parafialny
istnieje od przełomu XVIII i XIX w. Posiada wiele ciekawych nagrobków zmarłych chrzanowian, m. in. burmistrzów miasta z końca XIX i pocz. XX w.
Kościół p.w. św. Jana Chrzciciela w Kościelcu
został wzniesiony prawdopodobnie w XIV w. w stylu gotyckim i bez zasadnicznych przekształceń przetrwał do r. 1843/45, kiedy to podjęto całkowitą przebudowę znajdującej się w złym stanie świątyni.
Cmentarz Żydowski
Znajdujący się przy ulicy Podwale w Chrzanowie cmentarz żydowski sięga swoimi początkami połowy XVIII wieku. Aż do okresu II wojny światowej jego teren był kilkakrotnie powiększany na drodze dokupywania gruntów.
Kamieniczki w Rynku
Znajdujący się w Rynku zespół kamienic, w większości XIX-wiecznych, jest wpisany do rejestru zabytków. Chyba najciekawszą z nich jest zbudowana w l. 1905-1907 dwupiętrowa kamienica secesyjna oznaczona numerem 13 (uprzednio nr 22).
Lamus dworski z XVI w.
obecnie siedziba Muzeum w Chrzanowie. Budynek ten pierwotnie stanowił część zespołu dworskiego zwanego zamkiem, będącego rezydencją właścicieli miasta Ligęzów.
Dom Urbańczyka
usytuowany przy Alei Henryka w niewielkim ogrodzie. Zaprojektował go i zbudował powiatowy budowniczy Franciszek Urbańczyk.
Budynek Towarzystwa Zaliczkowego
przy Alei Henryka o bogatym historyzującym detalu z dwoma kolumnowymi portykami z przedprożami, które dodają obiektowi wiele uroku.
Gimnazjum Państwowe im. St. Staszica
powstało w 1911 roku staraniem Komitetu Obywatelskiego jako prywatna szkoła średnia. Od 1919 r. stało się szkołą państwową.
Pomnik Zwycięstwa i Wolności na Placu 1000-Lecia
wzniesiono w roku 1971 r. Został wykonany wg projektu Mariana Konarskiego, znanego rzeźbiarza. Przedstawia orła w locie, umieszczonego na granitowej bazie i cokole z dolomitu libiąskiego.
Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Płazie
stanowi dobrze zachowany przykład zabytkowego wiejskiego kościoła murowanego z XVI w.
Pałac w Płazie
został wzniesiony przed 1832 rokiem, staraniem Wincentego hr. Szembeka, na miejscu barokowego dworu. Dzisiejszy charakter nadała pałacowi gruntowna przebudowa, dokonana w latach 1900-1901 dla Adama hr. Starzeńskiego według projektu Zygmunta Hendla.
Piec kręgowy "Hoffman"
Na terenie Zakładów Wapienniczych w Płazie znajduje się interesujący zabytek architektury przemysłowej - piec kręgowy typu "Hoffman".
Przydrożne kapliczki, krzyże i figury
Na terenie gminy Chrzanów znajduje się wiele przydrożnych kapliczek, krzyży i postaci religijnych, które często pochodzą jeszcze z XIX w. lub początku XX w.
